ภาวะเสื่อม ภัยเงียบ ที่มองไม่เห็น !!!

ภาวะเสี่ยงต่อการเกิดอาการ ข้อเข่าเสื่อม และอักเสบ

ปัญหาโรคข้อเข่าอักเสบเนื่องจาก ข้อเข่าเสื่อม เป็นปัญหาที่พบบ่อยในผู้สูงวัย โดยโรคข้อเข่าเสื่อมเป็นภาวะที่ข้อเข่าเกิดการเสื่อมสภาพของผิวข้อและโครงสร้างต่างๆ ของข้อที่ทำให้เกิดอาการเจ็บปวดขณะเดิน หรือพบว่ามีข้อเข่าผิดรูป มักพบในผู้สูงอายุ ซึ่งข้อเข่าผ่านการใช้งานมาเป็นเวลานานอย่างเช่น นักกีฬาหรือผู้ที่เคยประสบอุบัติเหตุที่เข่า ส่งผลให้เข่าข้างนั้นสูญเสียสภาพไปจากภาวะปกติ ทำให้การใช้ชีวิตประจำวันหรือคุณภาพชีวิตลดลง เนื่องจากเข่าเป็นข้อที่ใหญ่ที่สำคัญ และรองรับน้ำหนักส่วนใหญ่ของร่างกาย จึงต้องทำงานมากและต่อเนื่อง

ทำให้กระดูกอ่อนผิวข้อซึ่งเป็นเสมือนเบาะรองรับน้ำหนักในข้อ เกิดการเสียคุณสมบัติไป เกิดการยุบตัวและมีความยืดหยุ่นน้อยลง จึงทำให้เกิดการเสียดสีของตัวกระดูกในขณะเคลื่อนไหวมากขึ้น ส่งผลให้มีการสึกกร่อน ผิวข้อบางลงและไม่เรียบ บางครั้งอาจมีเสียงดังในข้อ มีอาการเจ็บปวดเมื่อใช้งาน และอาจเกิดอาการข้อเข่าอักเสบมากจนมีน้ำที่ด้อยคุณภาพมากขึ้นในข้อเข่า ซึ่งทำให้เกิดอาการข้อเข่าเสื่อม

ปัจจัยสำคัญพื้นฐานที่นำไปสู่อาการข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อม

1. ข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อมเกิดจากพฤติกรรมการใช้งานข้อเข่าที่ไม่ถูกต้อง เช่น ใช้งานข้อเข่าอย่างหนักและต่อเนื่อง หรือใช้งานเข่าที่ไม่เหมาะสมเช่น นั่งยองๆ นั่งขัดสมาธิ หรือนั่งพับเพียบนานๆ ทำให้เกิดแรงกดต่อข้อเข่าสูง, นั่งงอเข่านานๆ

2. น้ำหนักตัวที่ไม่เหมาะสม ยิ่งน้ำหนักตัวมาก ก็จะมีแรงกดที่ข้อเข่าสูง, โดยเฉพาะเวลานั่งงอเข่ามากๆ ดังนั้นผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากจึงเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อม

3. โครงสร้างพยุงข้อเข่า เช่น กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น เสียสภาพไป ซึ่งอาจเป็นได้จากการขาดการบริหาร หรือออกกำลังกายต่อเนื่อง หรือได้รับอุบัติเหตุที่ข้อเข่า ไม่ว่ากระดูกข้อเข่าแตก หรือ เอ็นฉีก

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อม

1. ความผิดปกติทางพันธุกรรมหรือโรคประจำตัวเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดโรคข้อเข่าเสื่อม เช่น SLE, รูมาตอยด์ หรือโรคเลือดบางชนิด

2. น้ำหนักตัวที่มากเกินไป ทำให้เข่ารับน้ำหนักมากขึ้น เกิดข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อม

3. อายุที่มากขึ้นทำให้ความสามารถในการซ่อมแซมตัวเองของผิวข้อกระดูกอ่อนลดลง ทำให้เกิดโรคข้อเข่าเสื่อมและข้อเข่าอักเสบง่ายขึ้น

4. เพศหญิง ที่มีอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป มีโอกาสที่จะเกิดข้อเข่าเสื่อมมากกว่าเพศชาย

5. มีประวัติเคยได้รับอุบัติเหตุบริเวณข้อเข่ามาก่อน รวมถึงได้รับบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา เช่น หมอนรองกระดูกเข่าฉีกขาด

อาการของโรคข้อเข่าเสื่อมและข้อเข่าอักเสบ

ปวดเข่า เมื่อมีการเคลื่อนไหว โดยเฉพาะตอนลุกขึ้น หรือ คุกเข่า
ลุกนั่งหรือเดินขึ้นลง บันไดไม่คล่อง
มีเสียงดังในข้อเวลาเคลื่อนไหว
ข้อเข่าบวม ข้อเข่าอักเสบ
ข้อเข่าโก่งงอ ผิดรูป
ข้อเข่ายึดติดไม่สามารถเหยียดหรืองอขาได้สุดเหมือนเดิม

วิธีรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมอาการข้อเข่าอักเสบ

1. เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้ป่วย เช่นการลดน้ำหนัก ใช้เครื่องพยุงเข่า หลีกเลี่ยงการยกของหนัก หลีกเลี่ยงการนั่งพับเพียบและนั่งท่าขัดสมาธิหรือนั่งงอเข่ามากๆ เป็นเวลานาน

2. การใช้ยา เช่นยาลดปวดเพื่อลดอาการข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อม
3. การฉีดยาเข้าข้อเข่า เช่นสารน้ำหล่อเลี้ยง, ยาสเตียรอยด์ อย่างไรก็ตามการใช้ยาที่มีส่วนผสมของ สเตียรอยด์ อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ซึ่งจะส่งผลเสียต่อกระดูกอ่อนของผิวข้อโดยตรง และเป็นการรักษาแค่ชั่วคราวและยังเป็นข้อเข่าเสื่อมในระยะที่ไม่รุนแรง

4. การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม หรือการผ่าตัดด้วยการส่องกล้องข้อเข่า เมื่อการรักษาอาการข้อเข่าอักเสบและข้อเข่าเสื่อมโดยวิธีการทานยาและกายภาพรวมถึงเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันแล้วแต่อาการไม่ดีขึ้น